کیست آن صورتگر ماهر که بی‌تقلید غیر                این همه صورت برد بی‌علت و آلت به‌ کار؟

مهارت

بارها مهارت را شنیده و در جمله‌های روزمره از آن استفاده می‌کنیم. مهارت از آن دست کلماتی است که شاید به ازای هر انسان، یک تعریف متفاوت از آن موجود باشد. توانایی درست کردن یک املت خوب و هنر بداهه نوازی پیانو در ارکستری معروف، هر دوی آن‌ها برای ما مهارت تلقی می‌شود. تعاریفی که هر شخص از مهارت دارد شاید علمی نباشد اما کاربردی و در جایگاه فکری درستی است.

مهارت در لغت نامه دهخدا این گونه تعریف شده است :« زیرکی و رسایی در کار و استادی و زبردستی . مهارت : بازرگان پرسید که دانی زدن؟ گفت دانم و در آن مهارتی داشت . (کلیله و دمنه ).» همچنین skill را در فرهنگ لغت کمبریج به معنی :« توانایی به خوبی انجام دادن یک کار یا فعالیت، به ویژه اگر در آن تمرینی صورت گرفته باشد.» پیدا می‌کنیم.

مهارت به گوش ما آشنا است. تکدد تکرار مهارت و پر رنگ شدن نقش آن، خبر از موضوعی مهم می‌دهد که ارزش مطالعه دارد. پیش از مطالعه مهارت باید به دو پرسش پاسخ دهیم.

چرا مجبوریم از مهارت بیشتر بدانیم؟

  همه افراد از معنای مهارت تصوراتی در ذهن خود دارند اما دنیای مهارت پیچیده‌تر از این حرف‌ها است. مهارت در کسب و کار تبدیل به عاملی شده است که افراد مختلف توسط آن از یکدیگر سبقت می‌گیرند. همین امر ما را موجب می‌کند که فارغ از تعاریف ساده، به مطالعه مهارت بپردازیم.

آیا تعاریف ما از مهارت غلط است؟

 هیچ تعریف شخصی کلی از مهارت غلط نیست اما وقتی قصد مطالعه مهارت را داریم، گستردگی تعاریف ما را گمراه می‌کند. برای رسیدن به یک تعریف واحد ما در وهله اول فرض می‌گیریم که نمی‌دانیم مهارت چیست اما می‌توانیم حدس بزنیم که چه چیزی نیست. به همین دلیل مهارت را با تعاریفی که به اشتباه توسط آن‌ها قیاس می‌شود، بررسی می‌کنیم.

دانش، توانایی و مهارت

بیشتر صیادان مروارید از بچگی با دریا بزرگ شده‌اند. ساحل برای آن‌ها ادامه حیاط خانه است و دریا حوض بزرگی برای آب‌تنی.  دریا برای بچه‌های ساحل مقصد سفر یا چند عکس و فیلم نیست بلکه منظره‌ای است که چشم‌های‌شان به دیدنش عادت کرده. بچه‌ها هر روز به آب می‌زنند اما تعداد کمی از آن‌ها شنا را تا غواصی ادامه داده و صیاد مروارید می‌شوند. صید مروارید سخت‌تر از شناهای معمول است و فقط دست آن‌هایی به مروارید می‌رسد که توانایی حبس نفس برای چند دقیقه دارند.

 دانش و توانایی وسیع‌ترین مرزها را با مهارت دارند و اکثر افراد قادر به تمیز دادن آن‌ها از یکدیگر نیستند. در داستان بالا به دانش، توانایی و مهارت به صورت جداگانه پرداخته شده است. اما چگونه آن‌ها را از یکدیگر تفکیک کنیم؟

یادگیری و استعداد

دانش به فهم و یادگیری مباحث مختلف گفته می‌شود که از درگاه‌های حسی مغز مانند خواندن، لمس کردن، شنیدن و... به دست می‌آید. دانش نیاز به آموختن دارد که ممکن است توسط فرد دیگری رخ دهد یا از طریق مشاهده و مطالعه منتقل شود. تفاوت اصلی مهارت با دانش در این است که اگر دانش چطور و چرایی را مطرح می‌کند، مهارت به دنبال چگونگی است. نیاز به یادگیری جدی‌ترین مولفه دانش است ولی مهارت برای به وجود آمدن و ارتقا، وابسته به تمرین است.

توانایی اغلب مواقع با مهارت اشتباه گرفته می‌شود و به مانند دانش با مهارت تفاوت آشکاری ندارد اما یک تفاوت ظریف و مهم مابین آن‌ها است. ما با توانایی‌های خود که شامل استعدادها، رفتارهای احساسی و.... می‌شود، پا به دنیا می‌گذاریم اما مهارت‌ها را در طول زمان به دست می‌آوریم. از طرفی توانایی‌ها به دلیل ذاتی بودن قابل آموزش به دیگری نیستند، درحالی که مهارت‌ها را می‌توان به افراد آموزش داد.

حال اگر به صیادان مروارید بازگردیم توانایی تفکیک دانش، توانایی و مهارت را از یکدیگر داریم. دانش اطلاعاتی است که در طول سالیان زیاد غواص از تجربیات بومی خود و دیگران به دست آورده ، مهارت استمرار در شنا کردن و رسیدن به مرحله غواصی است و توانایی استعداد ذاتی نگه داشتن طولانی مدت نفس در زیر آب است.

مهارت چیست؟

مهارت به توانایی انجام دادن یک کار با نتایج مشخص گفته می‌شود که اغلب مواقع در مقدار مشخصی از زمان و انرژی صورت می‌گیرد. در واقع مهارت ظرفیتی است که از طریق تلاش و تمرین منظم برای پیش بردن فعالیت‌های مختلف در ما ایجاد می‌شود. اگر به تعریف توانایی دوباره نگاه کنیم متوجه می‌شویم که مهارت، تواناییی است که توسط تمرین در ما نهادینه شده است.

گاهی حتی چند تکنیک ساده کمک به کسب یک مهارت می‌کنند. بارها شده که علارقم تلاش و ممارست به نتیجه‌ای نرسیدیم ولی به محض عوض کردن شیوه، به نتیجه دلخواه‌مان رسیده‌ایم و یا درجا زدن‌های طولانی را با تغییر روش رفع کرده‌ایم.

تعریف مهارت تنها شبیه به دانش و توانایی نیست بلکه با الگوهای رفتاری، خصوصیات و... هم اشتباه گرفته می‌شود. دلیل این اشتباه ساده است، مهارت آن دلیلی است که کمک به پرورش و رشد تک تک ویژگی‌های یک انسان می‌کند. قصد از ساخت یک مهارت، آسان و به خوبی انجام دادن هر چیزی است اما ماهر شدن در مجموعه‌ای از مهارت‌ها به ما کمک می‌کند که زندگی ساده‌تر داشته و فردی موفق در کسب و کار باشیم.